#297 - De Zelfscankassa: ‘Civilization has not yet started’
Hi GuidoFox hier! Gaaf dat je dit artikel leest!
De Zelfscankassa: wie kent hem niet?
Sommigen verafschuwen hem, aangezien ze telkens door het controlesysteem eruit worden gevist. En anderen vinden hem geweldig en veelal efficiënt, omdat de wachttijden – die er waren bij de lopende banden – aanzienlijk zijn verminderd. Je ziet ze tegenwoordig steeds vaker: niet alleen supermarkten doen er aan mee, ook kledingwinkels – zoals de H&M en de Pull & Bear – dragen hun ‘steentje’ bij.
Tegelijkertijd blijkt uit de laatste berichtgevingen dat het aantal winkeldiefstallen met 30 procent in het jaar 2023 toenam.[1] Het schijnt dus dat veel dieven hier profijt van hebben, terwijl de winkelketens – met al haar controleurs en beveiligers – de lasten laat neerleggen bij de eerlijke klant, die netjes de verhoogde en afgewentelde prijs van de producten zelfstandig bij de zelfscankassa afrekent: het voelt wat ongemakkelijk en oneerlijk aan.
Wat betekent dit voor de stand van de maatschappij?
Het staat buiten kijf dat winkeldieven in de regel armer zijn dan de eerlijke klanten, omdat deze laatsten gewoon de rekening kunnen betalen en het niet nodig achten om ‘eventjes iets vergeten te scannen’. Op deze wijze treedt er een zogenoemd nivelleringseffect op tussen rijk en arm: geld van rijk – door middel van de hogere prijzen – wordt doorgesluisd naar arm, vanwege de gratis producten. De vraag is natuurlijk of dit de geëigende weg hiervoor is: de belastingen lijken mijns inziens daar het meest geschikt voor, omdat de overheid (wij allen) zouden moeten beslissen over dit – en de hoogte van dit – effect en niet het (asociale) gedrag van een paar individuele dieven: een afkalvend effect van het democratische besluitvormingsproces dus.
De gelegenheid maakt de dief!
Het is voor mij altijd een belangwekkende vraag geweest: nature of nurture? Is gedrag aangeboren (genetica) of aangeleerd (omgevingsfactoren)? Of verschilt dit per onderwerp (geaardheid/diefstal)? Of is het een goede mix tussen die twee?
Ik ben steeds meer van mening dat nurture veel meer cruciaal is dan nature: voor bewijs verwijs ik naar eeneiige tweelingen onderzoeken waar die aangeleerdheid de dominante factor blijkt.[2] Een interessant feit: ook het DNA verandert door de omgeving naar verloop van tijd.
We kunnen dus hieruit afleiden dat de gelegenheid – zeker in het geval van de zelfscankassa – een cruciale rol speelt: hoe minder controles, hoe meer diefstallen. De omgevingsfactoren bepalen dus het gedrag en zeker ook: ‘als je voor een dubbeltje bent geboren, bereik je nooit een kwartje’. Armen zijn zo steeds meer gevoeliger om gebruik te maken van de gelegenheidsoptie: een dubbel destructief effect. En bovendien: ‘ik zie andere mensen stelen, dan doe ik het toch ook’. We blijven – naast nurture-dieren – toch ook kuddedieren.
Controle: het is helaas nodig!
Het was Tweede Kerstdag en er stonden maar liefst 3 controleurs bij de deuren van een simpele AH to Go: 2 met verscherpte blikken om te kijken of er überhaupt afgerekend ging worden en 1 die de controles uitvoerde.
3 personeelsleden die niet ingezet konden worden voor klantvriendelijkheid, voor het vullen van de vakken en voor het schoonhouden van de toko – nee, ze moesten ons controleren – omdat we eigenlijk nog graaiende kleine kinderen zijn.
Greetz,
GuidoFox – Evolve your life!
Spiritual Life Coach